کشورهای عربی منطقه در صف گسترش روابط با ایران

چشم انداز ژئوپلیتیک منطقه غرب آسیا در حال تجربه یک تغییر قابل توجه است که عمدتا ناشی از شناخت روزافزون کشورهای منطقه  از این واقعیت است که تهدیدات مداوم برای امنیت سرزمینی مانع برنامه های توسعه اجتماعی-اقتصادی بلندپروازانه آنها می شود.

به گزارش عصرایران، وبگاه  "میدل ایست آی" با این مقدمه نوشت:

ایران تهدیدهای صریحی برای بی ثبات کردن منطقه در صورت گوشه گیری یا منزوی شدن کرده است و به این تهدیدات عمل کرده است، به ویژه در سال 2019.

زمانی که عربستان سعودی در ژانویه 2016 روابط خود را با ایران قطع کرد، کارزاری را برای منزوی کردن رقیب دیرینه خود آغاز کرد که منجر به کاهش روابط بسیاری از کشورهای عربی با تهران شد.

در پی این اقدام دولت سعودی، امارات متحده عربی سطح روابط دیپلماتیک خود با ایران را به کاردار کاهش داد، در حالی که کویت و قطر هم نمایندگان خود را از تهران فراخواندند.

عمان موضع بی طرفی داشت و بحرین همه روابط خود با ایران را به تاسی از دولت سعودی قطع کرد.

اما امروزه تقریبا همه این کشورها در صف برقراری دوباره روابط با ایران ایستاده اند و به دنبال عادی سازی یا گسترش روابط خود با تهران هستند.

از زمان حملات سال 2019  (به تاسیسات نفتی آرامکو سعودی) که منطقه را به آستانه جنگی فراگیر رساند، تحولات قابل توجهی در ژئوپلیتیک خلیج فارس رخ داده است.

امارات سفیر خود در ایران را مجددا منصوب کرده و جایگاه خود را به عنوان شریک نخست تجاری منطقه‌ای ایران پس گرفته است. کویت نیز سفیر خود را به تهران فرستاده و روابط اقتصادی خود را از سر گرفته است.

قطر از روابط دیپلماتیک قوی با ایران برخوردار است، مانند عمان، جایی که همواره روابط دوستانه تاریخی بین تهران و مسقط برقرار بوده است.

در حالی که بحرین هنوز به طور کامل روابط خود را با تهران احیا نکرده است، تعاملات دیپلماتیک رفت و برگشتی بین تهران و منامه نیز آغاز شده است.

بازگشایی سفارت ایران در شهر ریاض/ 6 ژوئن 2023/ خبرگزاری فرانسه

در آخر سال تقویمی ایران منتهی به 20 مارس 2023، تجارت غیرنفتی ایران و امارات، قطر، کویت و عراق تقریبا 35 میلیارد دلار بوده است.

امارات با 24 میلیارد دلار پیشتاز بوده است.  با وجود تنش های دوره ای بین تهران و ابوظبی، روابط اقتصادی امارات با ایران هرگز متوقف نشده است.

 پس از بازگشت سفیر امارات به تهران، اتاق بازرگانی ایران و امارات ماه گذشته برای احیای روابط تجاری، نشست افتتاحیه خود را در تهران برگزار کرد.

مرکز تجاری ایران و قطر نیز از سال 2017 به طور منظم از طریق کانال‌ها و انجمن‌های تازه‌تاسیس‌شده مختلف تعامل داشته‌اند.

در نتیجه، حدود 800 شرکت ایرانی در حال حاضر در قطر فعالیت می کنند، کمیته مشترک قطر و ایران به طور منظم تشکیل شده است و شورای تجاری قطر و ایران تشکیل شده است. همچنین بخش گردشگری قطر در تهران نمایندگی افتتاح کرده است.

همزمان، عمان به عنوان یک مرکز تجاری جدید دیگر برای ایرانیان در حال ظهور است.

این سلطان نشین محدودیت های مختلفی را از سر راه تجارت با ایران برداشته است و تجارت دوجانبه تا مارس 2022 به 1.3 میلیارد دلار رسیده بود که رکوردی بالاتر و 53 درصد افزایش نسبت به سال قبل را نشان می دهد.

بازگشایی سفارت ایران در ریاض در 6 ژوئن امسال و تحولات پس از توافق مارس نشان می دهد که روابط ایران و عربستان در مسیری فراتر از سطح قبلی است.

ملک سلمان پادشاه سعودی از ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران برای سفر به عربستان دعوت کرده است و وزرای خارجه دو کشور تماس های تلفنی و دیدارهای متعددی داشته اند.

مذاکرات برای برقراری مجدد پروازها، از سرگیری واردات و صادرات محصولات داخلی و افتتاح اتاق بازرگانی مشترک نیز بین دو کشور در حال انجام است.

وزیر دارایی عربستان سعودی ابراز تمایل کرده است که این کشور "بسیار سریع" در ایران سرمایه گذاری کند.

در حالی که در بحبوحه اعتراضات اخیر در ایران، دولت های غربی تا حد زیادی از تعامل مستقیم با ایران منصرف شده اند، کشورهای عربی از بیان آشکار نظرات خود در مورد وضعیت داخلی ایران خودداری کرده اند.

این سکوت رسمی را می توان به تجربیات خودشان از مداخله ایران در امور داخلی آنها نسبت داد، موضوعی که آنها همواره آن را محکوم کرده اند.

تحریم های آمریکا مانع اصلی گسترش روابط

از سوی دیگر، افزایش تعامل اقتصادی بین ایران و عربستان سعودی و همچنین سایر کشورهای عربی، به طور مستقیم تاثیری بر چالش‌های پیش روی اقتصاد تحت تحریم ایران نخواهد داشت.

اما این فرصتی را برای مشاغل عادی ایرانی فراهم می کند تا تعاملات خود را با همتایان عرب خود در سراسر خلیج فارس از سر بگیرند.

این نتیجه به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی که تحت حمایت دولت نیستند، بسیار مهم است.

در این میان، سرنوشت برنامه هسته‌ای ایران و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نقش مهمی در محاسبات کشورهای منطقه و سایر کشورها در بررسی تعاملات دیپلماتیک و اقتصادی با تهران دارد.

در حالی که عربستان سعودی، امارات و بحرین در ابتدا از کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران حمایت می کردند، اما اکنون به نظر می رسد متعهد به کاهش تنش ها و حل مساله هسته ای از طریق ابزارهای دیپلماتیک هستند.

لغو تحریم های بانکی و تجاری علیه ایران برای باز کردن پتانسیل کامل همکاری اقتصادی بین ایران و همسایگان عرب آن ضروری است. هیچ کشوری نمی خواهد در فعالیت هایی شرکت کند که تحریم های آمریکا را نقض می کند.

بنابراین، بن بست مذاکرات بر سر از سرگیری برجام مهمترین مانع برای تحقق همکاری اقتصادی با ایران است. فروپاشی احتمالی توافق، تنها مهم‌ترین خطری است که نه تنها توافق پکن، بلکه کل فرآیند دیپلماتیک در منطقه را تهدید می‌کند.

حل مساله هسته ای یا باقی ماندن بحران و پاسخ تهران به تصمیمات بین المللی مرتبط با موضوع هسته ای، مسیر آینده پویایی منطقه را شکل خواهد داد.

ژاله علو؛ شمایل زنی با صلابت نه مستبد/ وقار نه وقاحت

بیشتر بخوانید:

دیپلمات آمریکایی: بحرین به زودی رابطه با ایران را از سر می گیرد

سفر هیات سعودی به ایران برای بازگشایی سفارت

بازگشایی رسمی سفارت ایران در عربستان

دشمنی پرهزینه عربستان و ایران

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر