آیا شادی و غم حالت هایی مسری هستند؟ / مطالعه دکتر نیکلاس کریستاکیس چه می گوید

عصر ایران - شاید کمی تعجب آور باشد اما میزان خوشحالی ما در زندگی تا اندازه زیادی به خوشحالی دوستان دوستانمان یا حتی افرادی که اصلا آنها را نمیشناسیم و ممکن است تنها در خیابان از کنار آنها عبور کرده باشیم بستگی دارد. شاید شادی همسایه، طی چند ساعت بیشتر از روحیه همسرمان در شادی ما تاثیر داشته باشد، مثلا از شنیدن صدای شادی آن ها لبخند بزنید یا حال و هوای شاد آن ها را پای تلفن برای یکی از دوستان خود تعریف کنید.

بله اینجا دقیقا همان جایی است که تحت اثر شادی دیگران قرار گرفته اید و به صورت اتوماتیک حسی از شادی را دریافت کرده اید.

یک مطالعه جدید که گروه بزرگی از مردم را به مدت 20 سال مورد پیگیری قرار داده است، توضیح‌ می دهد: شادی بسیار مسری تر از آن چیزی است که تا پیش از این تصور داشته ایم!

دکتر نیکلاس کریستاکیس، پزشک و محقق علوم اجتماعی در دانشکده پزشکی هاروارد و نویسنده مطالعه مذکور می گوید: خوشبختی ما فقط به انتخاب ها و اعمالمان طی زندگی بستگی ندارد، بلکه به انتخاب ها و اعمال افرادی که حتی شناخت چندانی از آنها نداریم نیز وابسته است.

لازم به ذکر است که این پژوهش توسط هفته نامه مشهور پزشکی بی ام جی در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.

وی اضافه می کند: نوعی شورش آرام عاطفی وجود دارد که در کمال سکوت اتفاق می افتد و زندگی افراد را در بر می گیرد و ممکن است خود مردم از آن بی خبر باشند. در واقع احساسات به نوعی ماهیت جمعی دارند و صرفا یک پدیده فردی محسوب نمی‌ شوند.

به گفته دکتر جیمز اچ. فاولر، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو که یکی از نویسندگان این مطالعه بوده است، گاهی اوقات اثر شادی افراد به مراتب بیشتر از اثر پول بر زندگی خود شما خواهد بود. هر چند باور این مساله دشوار است اما به طور اتوماتیک این اثر شکل می گیرد.

محققان در این مطالعه اطلاعات مربوط به میزان احساس شادی 4739 نفر و ارتباط آنها با چندین هزار نفر دیگر (همسر، بستگان، دوستان نزدیک، همسایگان و همکاران) را از سال 1983 تا 2003 تجزیه و تحلیل کردند.

مخالفان چه می گویند؟

دنیل کانمن، روانشناس ممتاز و برنده جایزه نوبل که در این مطالعه شرکت نداشته، می گوید: این کار بسیار مهم و جالبی است. علاوه بر این چندین دانشمند علوم اجتماعی و اقتصاددان نیز داده های به دست آمده را تحلیل و تحسین کرده اند. البته همچنان اختلاف نظرهای متعددی پیرامون این موضوع وجود دارد.

دکتر کانمن می گوید تا زمانی که این یافته ها تکرار پذیر نباشند، وی نمی تواند بپذیرد که شادی همسر تاثیر کمتری نسبت به خوشحالی فردی غریبه همچون همسایه دارد. با این حال دکتر کریستاکیس معتقد است که افراد نشانه های عاطفی قویتری را از هم جنس خود می گیرند و به همین علت است که شادمانی همسایه با جنسیت یکسان می تواند بیش از همسر که جنسیتی مخالف دارد، تاثیرگذار باشد.

در همین راستا یکی از ادیتورهای بی ام جی مطالعه کریستاکیس-فاولر را "پیشگامانه" خوانده، اما در عین حال اظهار داشته: به بررسی های بیشتری برای اثبات ارتباط فاکتورهای اجتماعی در چنین مطالعاتی نیاز است، زیرا ممکن است تاثیر یک سری عوامل زمینه ای چندان مد نظر قرار نگرفته باشد. پیش از این نیز مطالعاتی با زمینه مشابه به چاپ رسیده اند که نتیجه گیری آنها بسیار چالش برانگیز شده است. مانند پژوهشی که نشان داد مسائلی نظیر چاقی و ترک سیگار از نظر اجتماعی کاملا مسری هستند!

در واقع به عقیده منتقدان مطالعه شادی از جهات بسیاری غیر معمول است. جان تِرنس کاسیوپو، مدیر مرکز علوم اعصاب شناختی و اجتماعی دانشگاه شیکاگو که در این مطالعه شرکت نداشته، می گوید: به نظر می رسد که شادی «نمونه ای از یک حالت و احساس فردگرایانه و شخصی» باشد.

درباره حس بد چطور؟

اما حالات عاطفی دیگر همچون حسادت به دوستی که ترفیع شغلی داشته یا لذت بردن از بدبختی یک نفر را چطور می توان تفسیر کرد؟

دکتر کریستاکیس توضیح می دهد: بله این احتمال وجود دارد. ممکن است افرادی هم باشند که وقتی دوستانشان خوشحال می شوند، از درون ناراضی باشند و یا حسادت کنند. اما ما متوجه شده ایم که تعداد بیشتری از مردم از شادی دیگران خوشحال می شوند و حسادت و ناراحتی از موفقیت دیگری مربوط به جمعی حداقلی است. البته گفتنی است که تاثیر شادی به میزان نزدیکی جغرافیایی افراد نیز وابسته است.

در واقع مشخص شد که سطح شادی همسایه همسایه ما شانس شاد بودنمان را تا 34 درصد افزایش می دهد. با این حال همسایه بلوک پایین تر که از نظر مسافت دورتر است می تواند تاثیری چندانی بر وضعیت روحی مان نداشته باشد. به همین ترتیب فردی در جامعه ای متفاوت می تواند برنده اسکار شود بدون اینکه هیچ یک از ما احساس بهتری نسبت به خود داشته باشیم. دکتر کریستاکیس اضافه می کند: "برای انتقال شادی شما باید افراد دیگر را ببینید و در مجاورت فیزیکی و زمانی با آنها قرار بگیرید، حتی به کوتاهی یک عبور ساده در خیابان."

عمر شادی / شادی پایدارتر است

پروفسور فاولر توضیح می دهد: زبان بدن و سیگنال‌ های احساسی نیز مهم هستند. زمانی که کنفرانس ویدیویی اختراع شدند، بسیاری فکر می کردند که پروازها یا سفرهای جاده ای برای برگزاری جلسات متوقف می‌ شوند، اما این اتفاق هیچگاه رخ نداد. چرا که بخشی از فرآیند ساخت اعتماد با شخصی دیگر این است که بتوانید در چشمان وی نگاه کنید یا دست او را در دست خود بگیرید.

به گفته محققان هنوز مشخص نیست که آیا افزایش ارتباطات از طریق فضای مجازی می تواند در نهایت اثر فاصله را کاهش دهد یا خیر. در یک مطالعه جداگانه روی 1700 پروفایل فیس بوک، تیم تحقیقات دریافتند: افرادی که در عکس هایشان لبخند می زنند، دوستان بیشتری در فیس بوک دارند و تعداد بیشتری از آن دوستانی شاد و خندان هستند. دکتر کریستاکیس می گوید: "این موضوع نشان می دهد که برخی از یافته های ما قابل تعمیم به دنیای آنلاین هستند."

مطالعه بی ام جی همچنین از داده‌ های پژوهش فدرال فرامینگهام استفاده کرد که در آن به دنبال خاتمه جنگ جهانی دوم، افراد در فرامینگهام، ماساچوست و در عین حال فرزندان و نوه‌ های آنها مورد بررسی قرار گرفته بودند. از سال 1983، شرکت کنندگان به طور دوره ای پرسشنامه هایی را در مورد شرایط عاطفی خود تکمیل کردند.

آنها همچنین اعضای خانواده، دوستان نزدیک و همکاران محل کار این افراد را لیست کردند تا محققان بتوانند آنها را طی زمان ردیابی کنند. این فرآیند به دکتر کریستاکیس و فاولر حدود 50000 پیوند اجتماعی برای تجزیه و تحلیل داد. این دو در نهایت دریافتند: وقتی افراد از حالت ناراضی به شاد تغییر حالت می‌ دهند، سایر افراد در شبکه اجتماعی آنها نیز خوشحال تر از گذشته می ‌شوند.

غم و اندوه نیز به همین شیوه منتقل می شوند، اما این حالات عاطفی به اندازه شادی پایدار نیستند. دکتر کاسیوپو معتقد است که این وجه تمایز منعکس کننده یک گرایش تکاملی برای "انتخاب شرایطی است که به ما اجازه می دهد در خلق و خوی بهتری بمانیم."

محققان همچنین به این نتیجه رسیدند که شادی عمر مشخصی دارد. دکتر کریستاکیس خاطرنشان می کند: «خوشبختی شما تنها در صورتی بر خوشبختی و شادی من تاثیر می گذارد که طی حداکثر یک سال گذشته به راستی خوشحال شده باشید. در نتیجه اثر شادی نیز درست مانند خیلی از وقایع دیگر در زندگی به مرور زمان کمرنگ و کمرنگ تر می شود. در نتیجه بهتر است از دوستانتان بخواهید که اخبار خوشحال کننده خود را به تدریج منتشر کنند!

علاوه بر این میزان اثرگذاری سطح شادی دیگران بر احساس خوشحالی ما طی تماس های اجتماعی تا حداکثر سه مرحله بیشترین نتیجه را خواهد داشت. به بیان دیگر شما می توانید از شادی دوستان دوستان دوستان خود تاثیرپذیری داشته باشید. هرچه طول این زنجیره تعاملی بیشتر شود، اثر بهینه نیز کاهش می یابد.

دکتر فاولر اضافه می کند: یافته های این مطالعه می تواند به هر یک از ما به عنوان عضوی از جامعه بشری احساس مسئولیت بیشتری بدهد، چرا که دیگر می دانیم اگر با روحیه بد به خانه بازگردیم، نه تنها بر همسر و فرزند خود بلکه بر بهترین دوست آنها یا حتی مادر همسرمان نیز تاثیر نامطلوب خواهیم گذاشت.

ایران عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا شد

بیشتر بخوانید:

تنفس هولوتروپیک چیست و چرا باید آن را انجام دهیم؟

سندرم ترک کافئین (قهوه) چیست؟

تماشاخانه

دور از دسترس ترین نیایشگاه جهان / سفر به کلیسایی که در بالای کوه و جای عجیبی ساخته شده (فیلم)

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

فیلم های دیگر