مصرف بیشتر غذاهای فوق فرآوری شده، پیری بیولوژیکی را تسریع می‌کند

غذاهای فوق‌فرآوری‌شده در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته‌اند؛ زیرا همچنان از اجزای اصلی رژیم غذایی بسیاری از مردم محسوب می‌شوند. با وجود رواج‌یافتن اصطلاح غذاهای «فوق فرآوری‌شده»، دسته‌بندی این نوع غذاها دشوار است.

به گزارش زومیت، به‌طورکلی در تهیه غذاهای فوق فرآوری‌شده از فرمولاسیون‌های صنعتی استفاده می‌شود که حاوی افزودنی‌ها یا اجزایی است که به ندرت در تهیه غذاهای خانگی استفاده می‌شوند.

برخی از غذاهای فوق‌فرآوری‌شده شامل چیپس، نوشابه، نودل فوری، بستنی، شکلات، بیسکویت، غذاهای آماده، همبرگر، بارهای انرژی‌زا، سوسیس و ناگت مرغ و ماهی است. به‌گزارش بی‌بی‌سی گود فود، غذاهایی مانند غلات، شیرخشک، ماست میوه‌ای، نان‌های صنعتی و حتی جایگزین‌های گوشت وگان نیز می‌توانند به‌عنوان غذاهای فوق‌فرآوری‌شده طبقه‌بندی شوند.

سن بیولوژیکی معیاری برای تغییر، آسیب و از دست‌دادن عملکرد سلول‌های ما در طول زمان است. درحالی‌که سن تقویمی نشانگر مدت زمانی است که به دنیا آمده‌ایم، سن زیستی نشان می‌دهد سلول‌های ما چقدر پیر شده‌اند. گاهی اوقات این دو عدد یکسان هستند، اما گاهی اوقات نیز بسته به سلامت عمومی و روش تعیین سن زیستی، با هم فرق دارند.

سن بیولوژیکی معیار سلامتی نسبتا جدید است که در سال ۲۰۱۳ پیشنهاد شد. در آن زمان استیو هوروات، ژنتیکدان آلمانی آمریکایی ساعت اپی‌ژنتیکی را ابداع کرد که سطح متیلاسیون دی‌ان‌ای فرد را اندازه می‌گرفت. فرایند متیلاسیون بر نحوه‌ی عملکرد ژن‌ها تاثیر می‌گذارد. چند سال بعد، نسل دوم ساعت‌های اپی ژنتیک ابداع شدند که در آن‌ها عوامل محیطی نظیر سیگار کشیدن و سن تقویمی نیز لحاظ می‌شد. ساعت‌های PhenoAg و GrimAge ازجمله‌ی آن‌ها بودند.

امروزه، سن بیولوژیکی را تحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی، ژنتیک، سبک زندگی عمومی و محیط زیست درنظر می‌گیریم.

افراد سالم‌تر ممکن است سن بیولوژیکی کمتری نسبت‌به سن تقویمی خود داشته باشند، درحالی‌که وضعیت برای کسانی که سبک زندگی ناسالم‌تری دارند (که شامل مصرف غذاهای فوق‌فرآوری‌شده می‌شود)، برعکس است.

کاهش سن بیولوژیکی در شرایطی که امید به زندگی در سطح جهان رو به افزایش است، مسئله مهمی به‌شمار می‌رود. جمعیت افراد بالای ۶۰ سال احتمالا پیش از سال ۲۰۵۰ با افزایش بیش از دو برابری به حدود ۲٫۱ میلیارد نفر خواهد رسید. این روند نشان‌دهنده‌ی تغییر جمعیتی قابل‌توجه و حرکت به سمت جمعیت‌های سالخورده است که چالش‌های اقتصادی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت. در این میان، اگر افزایش طول عمر با بهبود استانداردهای زندگی سالم همگام نباشد، با چالش‌های بیشتری رو‌به‌رو خواهیم شد.

پژوهشگران در مطالعه‌ی جدید ۱۶٬۰۵۵ شرکت‌کننده از ایالات متحده را که بین ۲۰ تا ۷۹ سال داشتند و سبک زندگی و سلامتی آن‌ها با سایر جمعیت‌های ساکن در کشورهای غربی قابل مقایسه بود، انتخاب کردند. در این مطالعه از ساعت PhenoAge برای ارزیابی سن زیستی استفاده شد.

پژوهشگران ارتباط معناداری را بین افزایش مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده و تسریع پیری بیولوژیکی مشاهده کردند. به ازای هر ۱۰ درصد افزایش در مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده، سن بیولوژیکی و سن تقویمی حدود ۲٫۴ ماه از هم فاصله می‌گرفتند.

کسانی که مقدار بیشتری غذاهای فوق‌فرآوری‌شده مصرف می‌کردند (۶۸ تا ۱۰۰ درصد انرژی دریافتی آن‌ها از این غذاها تامین می‌شد) از نظر بیولوژیکی نسبت‌به افرادی که ۳۹ درصد یا مقدار کمتری از انرژی مصرفی آن‌ها از غذاهای مذکور تامین می‌شد، ۰٫۸۶ سال پیرتر بودند.

دکتر باربارا کاردوسو، مدرس ارشد گروه تغذیه در دانشگاه مانش در بیانیه‌ای توضیح داد: «پیش‌بینی‌های ما نشان می‌دهد به ازای هر ۱۰ درصد افزایش مصرف غذاهای فوق‌فرآوری‌شده تقریبا دو درصد افزایش خطر مرگ‌ومیر و ۰٫۵ درصد افزایش خطر ابتلا به بیماری مزمن در عرض دو سال وجود دارد.

با فرض رژیم غذایی استاندارد شامل ۲۰۰۰ کالری در روز، افزودن ۲۰۰ کالری اضافی به شکل غذای فوق فرآوری‌شده که تقریبا برابر ۸۰ گرم ناگت مرغ یا یک شکلات کوچک است، می‌تواند موجب شود که بدنتان بیش از دو ماه نسبت به سن تقویمی شما پیرتر شود.»

کاردوسو و همکارانش نوشتند: «بزرگسالانی که مقدار بیشتری غذاهای فوق‌فرآوری‌شده مصرف می‌کردند، از نظر زیستی پیرتر بودند. این ارتباط تا حدی مستقل از کیفیت رژیم غذایی است و نشان می‌دهد فرآوری غذا ممکن است در تسریع پیری بیولوژیکی نقش داشته باشد.»

نتایج مطالعه‌ی جدید از نتایج مطالعه‌ای قبلی حمایت می‌کند که نشان می‌داد غذاهای فوق فرآوری‌شده با نشانگرهای پیری از جمله طول تلومر (که نشانه‌ی پیری سلول در نظر گرفته می‌شود)، زوال شناختی و زوال عقل ارتباط دارد.

گرچه مطالعه‌ی کاردوسو و همکارانش روی داده‌های شرکت‌کنندگان آمریکایی انجام شده، همچنان برای کشورهای دیگر با مصرف بالای غذاهای فوق‌فرآوری‌شده نیز قابل‌تعمیم است. کاردوسو نتیجه‌گیری می‌کند: «یافته‌های ما نشان می‌دهند کاهش مصرف غذاهای فوق‌فرآوری‌شده ممکن است به کندشدن روند پیری بیولوژیکی کمک کند و این امر دلیل دیگری برای تمرکز بر کاهش مصرف این نوع غذاها هنگام طراحی استراتژی‌هایی برای ترویج پیری سالم است.»

مطالعه در مجله‌ی Age and Aging منتشر شده است.