۴۰ سال پیش با فوق‌ لیسانس رشته ریاضی از دانشگاه «ام‌آی‌تی» به ایران آمد، ۲۰ سال پیش به عنوان وزیر آموزش و پرویش انتخاب و بیش از ۱ سال پیش به سمت شهرداری تهران منصوب شد و حالا به قتل همسرش اعتراف کرده؛ این بخشی از ماجرای زندگی زندگی محمدعلی نجفی است. صبح سه‌شنبه او در آپارتمانش در شهرک غرب، همسر خودش را به قتل رساند و چند ساعت بعد خودش را به پلیس معرفی کرد و اعتراف کرد که به دلایل مشکلاتی که از چند وقت پیش با همسرش داشته او را به قتل رسانده است.

فردای این اتفاق حسام‌الدین آشنا در توییتر خود از لزوم استفاده سیاست‌مداران از روان‌شناس نوشت؛ «سیاست پیشگان نیازمند کسب مشاوره مستمر از روان‌شناسان و مربیان متبحر و مورد اعتماد هستندسلامت روانی و معنوی قدرت‌مداران بشدت در خطر است.از قدرت رانده‌شدگان بیش از پیش آسیب‌پذیرند. تهذیب نفس و تمرین تواضع و تحمل برای کسانی که در معرض آزمون قدرت قرار می‌گیرند واجب است. #عاقبت‌بخیری»

یک روان‌شناس هم معتقد است که مسائل روانی کار نجفی را به اینجا کشانده و او را به یک قاتل تبدیل کرده است. علیرضا شریفی‌یزدی که در حوزه‌های جامعه‌شناسی خانواده و جوانان و تعلیم و تربیت، تحقیق و تدریس می‌کند، فشارها و تنش‌های بیرونی را عواملی می‌داند که بر روی سیاستمداران تاثیرگذار است و به خاطر همین عوامل است که باید این افراد به روانکاو مراجعه کنند.

گفت‌وگوی خبرآنلاین با علیرضا شریفی‌یزدی روان‌شناس و جامعه‌شناس را بخوانید:

دو روز پیش یک اتفاق عجیب رخ داد که برای بسیاری غیرقابل انتظار بود؛ شهردار سابق تهران همسرش را به قتل رساند. به نظر شما از نظر روانی چه اتفاق می‌افتد که انسان به این شرایط می‌رسد؟

عوامل مختلفی در رسیدن افراد به چنین مرحله‌ای نقش دارند. مهمترین این عوامل تنش‌ها و فشارهای محیطی است. برای سیاستمداران، این تنش‌ها می‌تواند بیشتر باشد و اگر در بلندمدت سیاستمداران برای این تنش‌های روانی کاری انجام ندهند در بلندمدت مشکلات روانی و در نتیجه دردسرهای مختلفی ایجاد می‌شود.

از مهمترین اختلالاتی که آنها تجربه می‌کنند، مایوس شدن از زندگی، خشم و پرخاش زیاد است و در پایان فرد این خشم را به محیطی دیگر مثل خانواده می‌برد. ما کم نشنیدیم از سیاستمدارن موفق ایرانی که در تربیت فرزندشان مسئله داشتند. وقتی خشم و تنشی که روی سیاستمداران است در قسمت درست تخلیه نمی‌شود چنین اتفاقی رخ می‌دهد. این مورد خاص هم پیامد یکی از این اتفاقات است که واکنش اجتماعی به همراه داشته. در موارد دیگر قتل‌های خاموش عاطفی برای افراد رخ می‌دهد.

در رابطه با مورد خاص آقای نجفی به نظر شما این فشارهای بیرونی می‌تواند چه چیزی باشد؟ ماجراهای ایشان با شهرداری تهران چقدر در این موضوع نقش داشته؟
نمی‌دانم جواب دادن به این سوال کار سختی است. اما به نظر می‌رسد بیشتر از اینکه این مسئله عامل وقوع این اتفاق باشد، خستگی حاصل از سالیان طولانی مدیریت و از سویی بیماری‌هایی که آقای نجفی با آن روبرو شدند کار را به اینجا رسانده است. شاید آقای نجفی فکر ‌می‌کرد با از ازدواج دوباره راه فراری پیدا کرده، اما در واقع دردی به دردهایش اضافه شد.

به عنوان یک روان‌شناس با توجه به شخصیتی که دورادور از محمدعلی نجفی می‌دیدید، انتظار انجام چنین کاری را از ایشان داشتید؟
اصلا چنین موضوعی قابل انتظار نبود، با چهره آرامی که از آقای نجفی وجود داشت به هیچ وجه چنین انتظاری از این آدم وجود نداشت. شاید بعد از آن بیماری‌هایی که ایشان با آن درگیر شدند و بعد از اتفاقاتی که در شهرداری تهران رخ داد، آقای نجفی آسیب جدی دیده باشد. نجفی هم یکی از افراد بود، فشارهای محیطی مثل بحث سرطان، سکته قلبی و ... او را به اینجا رساند. اصلا اینکه فردی با این برای بار دوم ازدواج کند مشخص است که از نظر روانی شرایط خوبی را تجربه نکرده است.

نجفی آدم مذهبی بود، پس چه اتفاقی رخ داده که او دست به خودکشی زده؟ این قطعا به دلیل مشکلات روانی رخ داده. من مطمئنم هر سیاستمدار و یا مدیری باید چک‌آپ روانی انجام دهد. اگر این اتفاق برای او رخ نمی‌داد این عاقبت تلخ هم برای او به وجود نمی‌آمد. نجفی حتی مدعی شد که در یک سال اخیر با همسرش درگیر بوده اما نتوانستند مشکلشان را حل کنند، آدم باهوشی مثل نجفی می‌توانست برای حل این مشکلات به روان‌شناس برود. این یک زنگ خطری برای تک تک مردم است، اینکه اگر در مقابل فشارهای بیرونی به موقع عمل نکنیم ممکن است یک فشار غیرقابل جبران رخ بدهد. فردی مثل نجفی ۳ سال پیش خیلی خوب بود اما حالا می‌بینیم که کار به کجا رسیده...

براین اساس راه فرار سیاستمداران از این فشارهای خارجی که در اول مصاحبه به آن اشاره کردید چیست؟
متاسفانه سیاست‌مداران ما فکر می‌کنند که نیازی به درمان ندارند، درحالی که با توجه فشارهای روانی که به آن اشاره کردم هر سیاست‌مداری احتیاج دارد که در دوره‌ای تحت روان‌درمانی قرار بگیرد. تصمیم‌گیری مدیران و سیاست‌مداران همیشه بخش زیادی از جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به همین دلیل باید تحت درمان یک متخصص امین باشند تا سلامت روانشان حفظ شود، این اقدامی است که در دیگر کشورها هم انجام می‌شود. اصلا بحثی به اسم روان‌شناسی سیاست‌مداران وجود دارد. اگر مشکلات این افراد انباشته شود، در بلندمدت اتفاقاتی رخ می‌دهد که ممکن است چنین پیامدهایی هم داشته باشد.